تقویت تولید بومی با صنایع دستی زنجان

یادداشت: فرحناز فتحی/

از دیرباز زنجان به عنوان یکی از قطب های صنایع دستی در ادوار مختلف مورد توجه بوده و تلفیق هنر و صنعت در دست سازه های صنعتگران این استان به عنوان یکی از مولدان اقتصادی همواره دریچه ای جدید و قابل تأمل را به روی اهالی هنر و اقتصاد و بازار گشوده است. صنایع؛ فرش دستباف، مس، ملیله و چاقو سازی از برجسته ترین صنایع است که در کنار صنایع تزئینی و کاربردی ساختمانی برگرفته از سبک خشتین کهن و صنایع معدنی از نمونه های بارز محصولات فعالان حوزه صنعت زنجان با رویکرد هنر می باشند که این صنعتگران هنرمند با دمیدن روح هنر در سخت ترین مواد اولیه خام در برخی زمینه ها، زنجان را به شهرت جهانی رسانده اند که بیانگر ظرفیت عظیم تولید بومی در حوزه هایی از جمله صنایع دستی و معدنی می باشد.

اگرچه هنوز به طور شایسته‌ای از این ظرفیت های ارزشمند برای توسعه اشتغال و رونق اقتصادی استان استفاده نشده است و شناخت فرصت ها و تهدیدهای حوزه تولید بومی، به ویژه در صنایع دستی استان، می‌تواند زمینه اتخاذ تصمیمات مدیریتی را در فرآیند توسعه استان  تسهیل نموده و جایگاه استان را در تولید ثروت به نفع شهروندان ارتقا دهد.

در واقع ارتقاء ظرفیت های تولید بومی و رویکرد شناخت موانع، اتخاذ راهکارهای حل مسئله با نگرش علمی و به دور از سیاست زدگی، می تواند به توسعه پایدار استان و در نتیجه کشور بیانجامد به طوری که با توانمندسازی اقشار مختلف جامعه جویای کار، متناسب با توانایی، علاقه و تحصیلات با استفاده از ظرفیت ها و منابع موجود در استان، به تقویت اقتصاد درونی کمک نمایند و متناسب با افزایش جمعیت و تغییر نگرش های اقتصادی جوانان می‌توان با در نظرگرفتن سازگاری فرهنگی و اجتماعی نه تنهابه پویایی اقتصادکمک کرد بلکه ترویج فرهنگ کار تلفیقی فکری و دستی در میان جوانان و تقویت معیشت بخشی از مردم استان نیز محقق شود. به منظور تحقق این امر توجه به چند نکته ضروری است:

– عدم وجود مراکز علمی و دانشگاهی متناسب با فعالیت صنایع دستی بل رویکرد علمی و حرفه‌ای و حاشیه نشینی اجباری استادکاران مجرب و بی اعتمادی به تجربه غیر آکادمیک آنها در آموزش ها از موارد مغفول مانده در حوزه ترویج اقتصاد صنایع دستی در استان است که با تغییر رویکرد های فردی، سازمانی و ایجاد یک هم‌افزایی بین بخشی می‌توان در راستای تقویت تولید بومی و تبدیل ظرفیت‌های بالقوه استانی به بالفعل گام‌های اساسی تر و نتیجه محور برداشت.

– در همین راستا مطالعه پژوهشی و میدانی راه‌اندازی دانشکده صنایع دستی با محوریت تلفیق هنر و صنعت با اولویت آموزش‌های عملی اقتصادی و اشتغال محور، بر مفاهیم عمومی می تواند در جذب جوانان  به این صنعت و پویایی و ماندگاری صنایع کهن و سنتی استان به عنوان سرمایه های فرهنگی و اقتصادی با پیوست اشتغال کمک کند.

 لذا تبدیل فعالیت های اقتصادی حوزه صنایع دستی به عنوان صنعتی پر سود با ارزش افزوده اقتصادی و اشتغالی در سطوح مختلف با در نظر گرفتن تنوع محصولات متناسب با سلایق افراد مختلف و تلفیق هنر و صنعت امکان پذیر است و استفاده از ظرفیت های علمی و آکادمیک و مهارتهای تجربی استادان این حوزه با راه‌اندازی دانشکده صنایع دستی به ویژه با رویکرد مهارتی و علمی در زمینه های؛ مس، ملیله، چاقو سازی، فرش و غیره می تواند در ارتقاء ظرفیت های اقتصادی استان موثر باشد.

– جذب سرمایه‌گذاران حوزه سنگ های تزئینی و سنگ های معدنی به منظور ایجاد واحدهای فرآوری عناصر نادر خاکی، که از ارزآور ترین فعالیت ها در این حوزه است، با در نظر گرفتن دغدغه های زیست محیطی نیز می تواند در ایجاد اشتغال و در نتیجه رونق اقتصاد، بهبود معیشت و تعاملات بازار مفید باشد.

نکته آخر اینکه هم افزایی و مشارکت عملیات محور ارگان های مختلف از جمله صمت، میراث فرهنگی، اتاق بازرگانی، سازمان همیاری های شهرداری ها و دهیاری ها و دانشگاه‌های مستقر در استان با نظارت بالاترین مقام اجرایی و مشارکت صاحب نظران حوزه هنر و صنعت به ویژه استادکاران تجربی با پیوست اقتصادی و روزآمد کردن هنر و صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.