جامعه بدون معلمان باانگیزه و کنشگر، جامعه ای راکد و رو به افول
سرمقاله مدیرمسوول*فرحناز فتحی*
۱۲ اردیبهشت مصادف با سالروز شهادت فیلسوف محقق و استاد روشنفکر شهید مطهری به دست متعصبان جاهل به عنوان روز معلم به منظور بزرگداشت مقام و منزلت معلم در تقویم رسمی کشور ثبت شده است.
اگرچه تاریخچه گرامیداشت روز معلم به بیش از ۶۰ سال برمی‌گردد و یادآور تجلی اراده معلمان برای توجه به شان و قدرت این قشر در مهندسی افکار فرهنگی و اجتماعی کشور و حتی تاثیر بر تصمیم سازی های سیاسی از سال ۱۳۴۰ تا کنون می باشد، اما این روز بعد از شهادت استاد مطهری به صورت رسمی هر ساله در مقطعی مورد توجه بیشتر مسئولان و لایه‌های مختلف جامعه قرار می گیرد.
با این وجود به دلایل برخی سیاست گذاری های ناپایدار و غیرکارشناسی و تداوم نگرش‌های جزیره‌ای به موضوع تعلیم و تربیت و در راس آنها به تأثیر معلم به عنوان یک راهبر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در جامعه، شاهد افول این جایگاه و ایجاد فضای نارضایتی های مدنی در میان این قشر بوده ایم.
اگرچه بحران شیوع کرونا در دو سال گذشته، اهمیت و ارزش حرفه معلمی به عنوان یک شغل آمیخته به هنر و عشق را دوباره به اثبات رساند اما با توجه به نگرش های تک‌بعدی مسئولان به موضوع آموزش و پرورش و تلاش برای اقناع سازی های دستوری در حوزه های مختلف آموزشی و پرورشی با رویکرد تحکم و تحدید، فضای تعاملات فرهنگی و اجتماعی معلمان با مسئولان دچار تزلزل و بحران درک متقابل، شده که خود سرآغاز تکثیر دیدگاه‌های بی‌توجهی به شأن و منزلت فرهنگیان، و در نتیجه انتقاد ایشان به این دیدگاه، به شکل تجمعات مدنی و قانونی به ویژه در ماه‌های اخیر شده است که می تواند نقطه آغاز دمیدن جان دوباره به پیکر بی رمق آموزش و پرورشی باشد که بخشی به دلیل رفتارهای منفعلانه و گوشه گیری های معترضانه معلمان در ایام نه چندان دور به منظور حفظ شان و شخصیت معلم به عنوان یک الگوی بی بدیل ایثار و نمونه بارز یک شهروند واقعی بوده و بخشی نتیجه سوء برداشت و سوء استفاده برخی سردمداران و مسئولان این حوزه در راستای تحکم و تثبیت نگاه ها و عقاید منقبض خود در میان این قشر فرهیخته بوده است.
لذا امروز با توجه به آگاهی های روزافزون این قشر تأثیرگذار، مطالبه‌گری حقوقی و مدنی آنها و به دلیل تاثیر غیرقابل اغماض تعامل و یا تساهل آنها با نظام آموزشی و سیاسی باید به برخی موارد، توجهی بیش از پیش معطوف داشت چراکه انفعال و کناره گیری و یا خروش و مقابله با تظاهر به اقدام و یا سیاست های مقطعی غیرکارشناسی مسولان ذی ربط آسیبی جدی به پتانسیل های بالفعل و بالقوه نیروی انسانی جامعه به ویژه اعتماد عمومی وارد خواهد کرد که در صورت تظاهر هرکدام از این ویژگی‌ها در میان معلمان، آرامش و اعتماد واژه کمیاب جامعه خواهد شد که می‌تواند آسیب جدی به جامعه وارد نماید.
در همین راستا توجه و تامل سیاست گذاران و مجریان تصمیمات کلان و خرد آموزش و پرورش در آستانه هفته بزرگداشت مقام معلم به موارد ذیل می تواند برخی از چالش ها، تقابل های ناشی از تهدیدهای حوزه تعلیم و تربیت را تا حدودی به فرصت گفتگو و هم افزایی تبدیل نماید:
* معلمان قشر فرهیخته، متخصص و متعهد هستند که به دلیل مقبولیت اجتماعی و فرهنگی می‌توانند در مقاطع و محافل مختلف با مهندسی علمی و فرهنگی افکار عمومی، نقش بسزایی در ثبات اجتماعی و سیاسی کشور داشته باشند لذا بی‌توجهی به این توانمندی و پتانسیل می‌تواند تبعات سوء و یا خلاف آن را به همراه داشته باشد.
* معلمان به عنوان مدافعان حوزه آموزش، سرداران گمنام جبهه مقابله با فرهنگ های وارداتی به ویژه در میان کودکان و نوجوانان، تبین گران و مشوقان بی ادعای آینده سازان این مرز و بوم به عنوان سرمایه های اصلي نظام به ویژه در حوزه های آموزشی و تربیتی همواره و خصوصا در دو سال اخیر با تمام توان جسمی، روحی و مالی خود در عرصه تعلیم و تربیت جانفشانی کرده اند و بیش از ۱۲۰ مدافع تعلیم و تربیت در این دو سال جان خود را تقدیم آموزش فرزندان ایران زمین کردند تا کرونا جان آموزش را نگیرد لذا بی توجهی به ازخودگذشتگی این بخش از جامعه و یا تنزل ایثار آنها با بی تفاوتی های رفتاری، بکارگیری واژه های تحقیر آمیز و یا اجرای نمایش های متظاهرانه حمایتی، تبعات جبران ناپذیری را به ویژه در ادبیات قدرشناسی و ایثار جامعه در پی خواهد داشت.
* تضعیف جایگاه معلمان با دستاویز قرار دادن مطالبات آنها، نادیده گرفتن حقوق مدنی ایشان در اظهار نظرها و یا حق حضور در تجمعات قانونی با رفتارهای خلاف شعارهای تبلیغاتی برخی مسوولان به ویژه در راستای تحدید مطالبه گری معلمان خطری جدی به همراه خواهد داشت.
*تنزل منزلت پیامبرگونه معلمان با ارسال برخی بخشنامه ها، و ایجاد فضای امنیتی به جای فضای امن آموزشی، تعرض به شأن هدایتگری ایشان محسوب شده و می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری به ویژه در ترغیب نیروی انسانی جوان و نخبه برای حضور در عرصه آموزش و پرورش داشته باشد.
*آزادگی، آزاده زیستن و روشنگری از خصوصیات لاینفک معلمان ایرانی در تمام دوران بوده و نمی توان با قربانی کردن علم و آزادگی بر پای سیاست و قدرت، آرامش و همدلی را در جامعه حاکم ساخت. لذا با ایجاد فضای پاسخگویی و تثبیت گفتمان احترام محور میان مسوولان و معلمان به دور از فضاسازی های مقطعی می توان در راستای ترمیم نگرش و اعتماد این بخش از جامعه و ارتقاء شاخصه های علمی، فرهنگی، اخلاقی و …. در کشور با محوریت مطالبات معلمان گام برداشت.
*نکته پایانی:*
توسعه کشور در ابعاد مختلف در اولین گام نیازمند توسعه توانمندی ها، انگیزه و رضایت معلمان به عنوان پیشتازان عرصه دانش، امیدبخشی و تبیین گران جايگاه علم و انسانیت برای پیشرفت جامعه است، لذا ایجاد فضای یاس و بی تفاوتی و یا تهدید روانی در میان معلمان با گروگانگیری خواسته ها و مطالبات قانونی ایشان به منظور دستیابی و یا حفظ کرسی قدرت، پویایی، نشاط، انگیزه و تعلق خاطر به جامعه را مورد هدف قرار می دهد لذا با توجه به جایگاه رفیع معلمان در کلام و بیان بزرگان و مسوولان، انتظار می رود در هفته بزرگداشت مقام این قشر بی ادعا اما تاثیرگذار، فارغ از شعارهای رنگارنگ اعلانی، در عمل و با تحقق مطالبات آنها با رویکرد اعمالی، به این جایگاه احترام گذاشته و به خاطر بسپارند که جامعه بدون معلمان با انگیزه و کنشگر، جامعه ای راکد، منفعل و رو به افول خواهد بود.
