“مدیریت بحران “یا “بحران مدیریت”
واکاوی وضعیت آموزش و پرورش استان زنجان/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
مهران حبیبی: با آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۰_۱۳۹۹ و شیوع ویروس کرونا، ابعاد مختلف زندگی مردم در جهان و به تبع ایران تحت تاثیر قرار گرفت.
در این میان حوزه آموزش به ویژه در بخش تعلیم و تربیت فرزندان این سرزمین بعد از حوزه سلامت با بیشترین چالش و کشمکش‌های تصمیم گیری روبرو شد. آموزش و پرورش به عنوان مهمترین دستگاه تربیت نیروی انسانی و در واقع به دلیل بهره مندی از بالاترین ظرفیت جمعیتی به عنوان قدرت نرم یک حکومت و دولت در این چالش عظیم سلامت و آموزش با فرصت ها و تهدیدات متنوعی روبرو شد که در واقع یک آزمون سنجش ظرفیت، توانمندی، قدرت تصمیم گیری و هدایت برای این دستگاه عریض و تحویل محسوب می شد.
در این میان و در بحبوحه ارزیابی وضعیت آموزشی و روانی دانش آموزان و تلاش برای عدم انقطاع و توقف تعلیم و تربیت دانش آموزان و دغدغه بسترسازی برای بهره مندی همه ذینفعان این حوزه از عدالت آموزشی، موضوع تغییر و تحول در برخی استانها بر این چالش های تصمیم‌گیری اضافه کرد. اگرچه در برخی استانها مقاومت بعضی از نمایندگان برای تغییر مدیرکل آموزش و پرورش در شرایط پاندمی کرونا و اواخر دولت دوازدهم بیانگر توجه جدی تصمیم‌سازان و مسئولان به آرامش در آموزش و پرورش بود اما در استان زنجان اتفاقاً همراهی و هم پیمانی نمایندگان اصولگرای استان و مسوولان و مدیران دولتی به اصطلاح اصلاح طلب استان با گروهی از اصلاح طلبان و ذی نفوذان برای حفظ کرسی‌های قدرت با قربانی کردن مساله آموزش و پرورش نتیجه تغییر به نفع سیاست بازان را در بر داشت و تغییر مدیرکل بزرگترین دستگاه انسان ساز و انسان پرور استان با معاملات ذینفعان استانی همراه شد و این تغییر آغاز حرکت آموزش و پرورش استان بر مدار تحولی معرفی شد که بعد از ۴ ماه این تحول مورد نظر مسئولان در قالب دو کلید واژه “مدیریت بحران” یا “بحران مدیریت” قابل تحلیل و بررسی است که در این نوشته تنها به یکی از این موارد اشاره می شود و در آینده نیز با مطالب جدیدتری به این حوزه وپشت پرده های آن خواهیم پرداخت.
با روی کار آمدن مظفری به عنوان مدیرکل منتسب به اصلاح طلبان با نظر مساعد نمایندگان اصولگرا وعدم تحمل استاندار غیر بومی استان در مقابل فشارها، بسیاری از داعیه داران بازگشت آرامش به حوزه آموزش و پرورش با نیم نگاهی به گذشته مدیریتی مظفری از توانمندی وی برای مدیریت احتمالی بحران در آموزش و پرورش استان سخن می راندند، اما با گذشت ۴ ماه این واژه ها و تفکر در اذهان و کلام مدعیان بازگشت آرامش، تغییر کرده و حال از بحران مدیریت در تحلیل‌ها و ارزیابی‌های عملکرد ۱۲۰ روزه مظفری سخن‌های فراوانی به گوش می رسد؛ بحرانی که به لطف شیوع ویروس کرونا و عدم اطلاع مجموعه فرهنگیان و اولیاء از برخی اتفاقات و تصمیمات هدایت شده در حوزه های مختلف و مناطق آموزش و پرورش استان تا حدی در پستوهای گفتمانی مسئولان مسکوت مانده است.البته نکته قابل تأمل و روشن و غیرقابل کتمان، شتاب در تغییرات در سایه ویروس کرونا برای حفظ کرسی قدرت با معاملات سیاسی پشت پرده مسوولان این حوزه است که بی شک بیانگر بحران مدیریت در مجموعه آموزش و پرورش است.
در طول ۱۲۰ روز مدیریت مدیرکل جدید آموزش و پرورش استان ۱۰ معاون و مدیر در سطح اداره کل و مناطق تغییر کرده‌اند(البته به جز تغییر در ادارات و حضور روسای تحمیلی در اداره کل) که در یک ارزیابی ساده به طور متوسط، آموزش و پرورش استان هر ۱۲ روز شاهد یک تغییر مدیریتی بوده است که نه تنها یک رکورد! بلکه با نگاهی و اهمیت آرامش و ثبات مدیریتی در آموزش و پرورش به ویژه در مناطق و نواحی این عملکرد بیانگر بحران مدیریت در سطح عالی است و با تجزیه و تحلیل عملکرد و نگرش افراد حذف شده و بررسی سابقه نگرشی، مدیریتی، شایستگی و وابستگی افراد جایگزین می توان ترجیح مصالح فردی و سیاسی بر مساله آینده‌سازان و فرزندان این استان و ذبح آرامش و ثبات در آموزش و پرورش برای بقا را مشاهده کرد.
با توجه به یک نمونه از عملکرد مدیریتی بیان شده، آموزش و پرورش استان در آستانه سال ۱۴۰۰ با خانه تکانی توانسته است سهم حامیان و نمایندگان حامی را بپردازد و تا انتخابات ۱۴۰۰ با رایزنی ها و تعهدات داده شده، باید شاهد ادامه این روند برای بقاء راس هرم تصمیم گیری و هدایت این مجموعه بود که می‌تواند منجر به آسیب جدی به بدنه آموزشی و پرورشی و البته به سلب اعتماد فرهنگیان و خانواده‌ها نیز شود.
نکته مهم این است اگرچه تغییر و تبدیل به احسن در تمام حوزه‌ها از جمله مدیریت از مهمترین ویژگی‌های یک مدیر مقتدر و علمی برای ارتقاء جایگاه حوزه فعالیت خود می باشد اما “تغییر در سایه تحمیل” نه تنها به مدیریت بحران نمی‌انجامد بلکه خود منجر به آغاز بحران مدیریت خواهد بود لذا آنچه که امروز انتظار می‌رود مسئولان استانی و وزارتی به آن پاسخگو باشند؛ علت تغییرات در سطوح مختلف عالی و میانی در حوزه آموزش و پرورش، حذف مدیران همراه و توانمند این حوزه، طمع اکثر سیاسیون و فعالان حوزه های مختلف به این عرصه و حوزه و عدم مقاومت در برابر سیاست بازان و سیاست کاران نفوذ کننده و تصمیم‌ساز در این حوزه به ویژه در سطوح استانی است؟ سوالاتی که درصورت شفاف سازی و پاسخ دهی می تواند بسیاری از شائبه های دخالت و تصمیم گیری خارج از مجموعه آموزش و پرورش استان برای هدایت و مدیریت آموزش و پرورش استان و در یک عبارت بحران مدیریت را رفع نموده و بخشی از آرامش از دست رفته و اعتبار زیر سوال رفته این مجموعه را بازگرداند.
